سؤال: منظور از کلمه فرقان در آیه زیر چیست؟

تَبارَکَ الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلعالَمِینَ نَذیرا?.[1]

پاسخ: فرقان به چیزی اطلاق می‏گردد که حقّ و باطل را از هم جدا می‏سازد و سبب می‏شود که انسان آن دو را از هم تشخیص داده، حقیقت را از مجاز و صحیح را از خطا باز شناسد و در حیرت و سرگردانی بسر نبرد از این رو قرآن کریم معجزات نه گانه موسی را فرقان می‏نامد زیرا اعجاز پیامبران بزرگترین دلیلی است که در پرتو آن می‏توان حقّ و باطل را از هم جدا ساخت آنجا که خداوند متعال می‏فرماید:

 وَاذ اتَیْنا مُوسی الکِتابَ وَالفُرقانَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ?.[2]

 بیادآور هنگامی را که به موسی کتاب و فرقان (یعنی دلائل و معجزات استواری که می‏توان به وسیله آنها میان حقّ و باطل فرق گذاشت) دادیم تا شما ملّت بنی‌اسرائیل هدایت شوید.

 در قرآن کریم مشاهده می‏کنیم که روز بدر را روز فرقان می‏نامد و می‏فرماید: وَما اَنْزَلْنا علی عبدِنا یومَ الْفُرقانِ یَومَ الْتَقَی الْجَمعانِ3] آن پیروزی که روز فرقان روز جنگ بدر و نصیب بنده خود کردیم، چه راهی روشن‌تر و دلیلی استوارتر برای شناسائی حقّ از باطل از پیروزی چشمگیر یک جمعیّت ناچیز و غیر مجهزّ برگروهی که از نظر تعداد چند برابر سربازان اسلام بوده و با آخرین سلاح روز خود را مجهز کرده بودند تنها چیزی که توانست کمبود نیروی اسلام را جبران و جایگزین قدرت مادی و سلاح برنده دشمن کند همان قدرت معنوی و ایمان سربازان رزمنده اسلام به هدفی که در راه آن نبرد می‏کردند بود.

سوّمین چیزی که فرقان نامیده شده است، قرآن کریم است. قرآن بزرگترین وسیله تشخیص حقّ از باطل است. چهار ده قرن و اندی از نزول قرآن کریم می‏گذرد هنوز بشر نتوانسته است نمونه‏ای از این قرآن حتی به اندازه سوره‏های کوچک آن بیاورد. معارف عقلی قرآن و داستانهای راستین و معجزه‏های علمی آن نشانه بارزی از انتساب قرآن به مقام ربوبی است. نه تنها همه قرآن فرقان و جدا کننده حق و باطل است بلکه هر سوره و هر آیه‏ای از آن در شعاع مخصوص می‏تواند موجب تشخیص حقّ و باطل برای اهل فهم و بصیرت باشد.

[1]. فرقان / 1.

[1]. بقره / 52.

[1]. انفال / 41.